Dziś (4 listopada) obchodzimy Dzień Taniego Wina. Trunek ten jest dość popularny w Polsce i z roku na rok wzrasta liczba jego wielbicieli. W przypadku gdybyś miał winorośle i chciałbyś wprowadzić wyroby winne do obrotu musiałbyś wpisać się do ewidencji producentów i przedsiębiorców wyrabiających wino z winogron pozyskanych z upraw winorośli położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Kwestie związane m. in. z zasadami wyrobu fermentowanych napojów winiarskich oraz obrotem wyrobami winiarskimi reguluje ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina (Dz. U. z 2019 poz. 1534 ze zm.). Zgodnie z art. 28 powołanej ustawy wyrób wina z winogron pozyskanych z upraw roślin położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przeznaczonego do wprowadzenia do obrotu wymaga wpisu do wyżej wskazanej ewidencji prowadzona przez Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka. Co ważne wpisu dokonuje się na wniosek producenta albo przedsiębiorcy niebędącego producentem, na każdy rok gospodarczy w którym będzie wyrabiane wino.
Pierwszy wniosek do ewidencji (sporządzony na formularzu opracowanym przez Krajowy Ośrodek) powinien zawierać następujące dane:
1) imię i nazwisko, miejsce zamieszkania i adres albo firmę, siedzibę i adres producenta albo przedsiębiorcy niebędącego producentem, a w przypadku gdy przedsiębiorca nie posiada uprawy winorośli, z której winogron wyrabia się wino przeznaczone do wprowadzenia do obrotu – również imię i nazwisko, miejsce zamieszkania i adres albo firmę, siedzibę i adres właściciela uprawy winorośli;
2) określenie miejsca wyrobu wina;
3) informację o lokalizacji uprawy winorośli, z której winogron wyrabia się wino przeznaczone do wprowadzenia do obrotu, zawierającą wskazanie:
a) województwa, powiatu i gminy,
b) nazwy oraz numeru obrębu ewidencyjnego,
c) numeru działki ewidencyjnej, z podaniem nazw odmian winorośli tam uprawianych oraz całkowitej powierzchni tej uprawy;
4) informację o całkowitej powierzchni upraw winorośli innych niż określone w pkt 3.
Kolejne wnioski podlegają odpowiednim modyfikacjom wskazanym w art. 29 powołanej ustawy.
Co ważne wniosek ten musi być złożony do 15 lipca roku poprzedzającego rok gospodarczy, którego dotyczy wniosek. Z tego wynika, że wpis nie jest dokonywany na czas niekreślony i wymagane jest coroczne złożenie wniosku w wyżej wskazanym terminie.
Natomiast w przypadku gdyby ten termin został uchybiony czy jest możliwość jego przywrócenia? Kwestia ta była problematyczna o tyle problematyczna, gdyż sady miała wątpliwość czy termin ten jest terminem prawa materialnego czy procesowego. Jest to o tyle istotne, że zakwalifikowanie tego terminu jako terminu materialnego spowoduje, że jego upływ uniemożliwi wydanie przez organ decyzji o wpisie do ewidencji, co spowoduje wygaśnięcie prawa strony do wyrobu wina z winogron pozyskanych z upraw winorośli położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przeznaczonego do wprowadzenia do obrotu. Należy podkreślić, że terminy prawa materialnego, co do zasady, są nieprzywracane, a więc nie możemy złożyć wniosku o przywrócenie terminu opierając się o art. 58 i art. 59 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postepowania administracyjnego, dalej: kpa (Dz. U. z 2018 poz. 2096 ze zm.). Przywrócenie terminu materialnego byłoby jednak dopuszczalne, gdyby taką możliwość przewidziały przepisy określające dany termin. Ustawa o wyrobie i rozlewie nie przewiduje możliwości przywrócenia terminu złożenia wniosku o wpis do ewidencji, w związku z czym graniczna data zawsze będzie 15 lipca roku poprzedzającego rok gospodarczy. Natomiast zakwalifikowanie tego terminu jako terminu prawa procesowego, daje możliwość jego przewrócenia w oparciu o art. 58 i 59 kpa.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 8 lutego 2017 r. (sygn. akt VI SA/Wa 1474/16) uznał ten termin jako termon prawa materialnego, a wiec niepodlegający przywróceniu. Od tego wyroku została wniesiona skarga kasacyjna, w wyniku czego Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 5 września 2019 r. (sygn. akt.: II GSK 2447/17) przesadził, że termin ten ma charakter prawa procesowego, a więc jest możliwość zastosowania instytucji przywrócenia terminu. W uzasadnieniu Sąd wskazał, że o charakterze terminu, to jest o tym, czy stanowi on termin prawa materialnego, czy też prawa procesowego przesądza cel, jakiemu dany termin służy. Gdy celem tym jest kształtowanie praw i obowiązków podmiotów w ramach stosunku prawnego wyznaczonego przepisami prawa materialnego, terminy, po których upływie następuje wygaśnięcie praw lub obowiązków materialnoprawnych albo niemożność uzyskania takich praw lub nałożenia obowiązków, mają charakter terminów prawa materialnego. Terminy wyznaczone do dokonania czynności procesowych są natomiast terminami prawa procesowego. Kryterium skutku prawnego uchybienia terminu determinowanego celem jego ustanowienia na gruncie konkretnego przepisu zamieszczonego w konkretnych akcie normatywnym, ma więc podstawowe znaczenie. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu przepisy art. 28-31 ustawy o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich ustanawiają procedurę wpisywania i skreślania z ewidencji. Procedura uzyskania wpisu zapoczątkowana zostaje czynnością procesową w postaci wniosku o wpis do ewidencji składanego przez zainteresowanego przedsiębiorcę – stronę wszczętego wnioskiem postępowania. To, że termin do złożenia wniosku jest terminem określonym ustawowo, a nie wyznaczonym przez organ nie wpływa na jego procesowy charakter. Oznacza to, że określony w art. 29 ust. 3 ustawy z 2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina termin 15 lipca roku poprzedzającego rok gospodarczy, którego dotyczy wniosek o wpis do ewidencji producentów i przedsiębiorców wyrabiających wino z winogron pozyskanych z upraw winorośli położonych na terytorium Rzeczypospolitej, jest terminem, który podlega przywróceniu na podstawie art. 58 i art. 59 k.p.a.
Na koniec należy jedynie wskazać, że wyżej wymieniony obowiązek nie dotyczy wyrobów winiarskich wyrobionych domowym sposobem na użytek własny i nieprzeznaczonych do wprowadzenia do obrotu, albowiem do nich nie stosujemy przepisów tej ustawy.