Kiedy staramy się uczyć nasze dzieci wszystkiego o życiu, nasze dzieci uczą nas, że życie jest wszystkim.
Angela Schwindt
Bardzo często się zdarza, że osoby, które noszą się z zamiarem wytoczenia powództwa o rozwód obawiają się, że w odwecie drugi małżonek zabroni kontaktów z dzieckiem. Czy obawy te są uzasadnione i jak przeciwdziałać takim praktykom przyjrzymy się w niniejszym wpisie.
Sprawy rodzinne – o rozwód, separację czy o ustalenie kontaktów z dzieckiem, są sprawami niezwykle emocjonalnymi i niekiedy powodującymi, że spór jaki powstał między rodzicami zaczyna bezpośrednio dotyczyć dziecka. Najczęściej przejawia się to w formie bezpośredniej np. poprzez zakazanie drugiemu rodzicowi kontaktów z dzieckiem lub w formie pośredniej np. poprzez wskazywanie przez rodzica, z którym dziecko przebywa, coraz to innych sytuacji uniemożliwiających kontakt rodzica z dzieckiem.
Zdarza się również, że już na etapie przedsądowym rodzice są w tak złych stosunkach, że jeden z rodziców nie ma kontaktów ze swoim dzieckiem, a perspektywa długotrwałego postępowania sądowego nie nastraja optymistycznie.
W takich sytuacjach rodzic, pozbawiony kontaktu z dzieckiem lub mający go bardzo mocno ograniczony, nie jest jedynie skazany na dobrą wolę drugiego rodzica. W takich sytuacjach z pomocą przychodzą przepisy kodeksu postępowania cywilnego, które regulują tzw. postępowanie zabezpieczające. To właśnie udzielenie zabezpieczenia umożliwia uregulowanie kwestii dotyczących m.in. kontaktów z dzieckiem, które mają obowiązywać od dnia wydania postanowienia w danej sprawie przez cały czas trwania postępowania w sprawie. W ten sposób każdy z rodziców ma klarowną informację o tym jak mają się odbywać kontakty z dzieckiem, zaś rodzic z którym dziecko nie mieszka na stałe ma zapewniony ten kontakt w czasie wskazanym w postanowieniu. Jeżeli rodzic z którym przebywa dziecko, mimo wydanego postanowienia nie będzie się do niego stosował, istnieją narzędzia, które niejako mogą wymusić realizację kontaktów, a w skrajnych przypadkach może również być podstawą do ograniczenia władzy rodzicielskiej temu rodzicowi.
Kiedy można złożyć wniosek o zabezpieczenie kontaktów?
Wniosek taki można złożyć na każdym etapie postępowania, a więc możliwe jest to zarówno w piśmie inicjującym postępowanie sądowe – np. w pozwie o rozwód, we wniosku o uregulowanie kontaktów, jak i na późniejszym etapie – np. w odpowiedzi na pozew/wniosek, a także w odrębnym piśmie procesowym.
Jaka jest opłata sądowa od wniosku o zabezpieczenie kontaktów?
Wysokość opłaty sądowej uzależnione jest od tego tego na jakim etapie jest wnoszone. Co do zasady opłata od wniosku wynosi 100 zł, natomiast jeżeli jest on sformułowany w piśmie inicjującym postępowanie sądowe wówczas takiej opłaty się nie wnosi.
Czy sąd może wydać zabezpieczenie kontaktów bez wniesionego wniosku?
Co do zasady Sąd nie wyda postanowienia regulującego kontakty rodzica z dzieckiem, jeżeli rodzic ten nie złoży takiego wniosku. Jedynie w nielicznych przypadkach może się stać, że takie postanowienie może być wydane z własnej inicjatywy sądu (z urzędu) np. w sytuacji, gdy sąd dostrzeże poważne zagrożenie dla dobra dziecka.
Czy sąd wyda postanowienie zabezpieczające kontakty na posiedzeniu niejawnym czy musi być rozprawa?
W sprawach dotyczących kontaktów z dzieckiem przed wydaniem postanowienia o zabezpieczeniu tych kontaktów sąd obowiązany jest przeprowadzić rozprawę. Jednym wyjątkiem od tej zasady jest wypadek niecierpiący zwłoki. Ustawodawca nie sprecyzował, co należy rozumieć pod tym pojęciem pozostawiając sądowi swobodę w ocenie czy w danej sytuacji będzie ten wyjątek miał zastosowanie czy nie. W doktrynie przyjmuje się, że mamy to do czynienia z sytuacjami, w których brak niezwłocznego udzielenia zabezpieczenia będzie zagrażał dobru dziecka, które jest nadrzędnym dobrem w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym.